Сарып қауіпті індет

Қармақшы ауданы бойынша 2024 жылдың ІІІ-тоқсанында аудан тұрғындары арасынан сарып ауруымен тіркелген науқас саны – 3, үшеуіде Ақжар ауылының тұрғындары. Тіркелген ауру ошақтары бойынша эпидемиологиялық-эпизоотолигиялық зерттеу жұмыстары, індетке қарсы іс шаралар толығымен жүргізілді, қарым қатынастағылар тексеріліп, 1 науқас анықталып, жедел сарып диагнозы қойылып, есепке алынды. Ветеринарлық жоспарлы тексеру бойынша Ақжар ауылында 279 бас уақ мал тексеріліп, нәтижесінде 20 бас уақ малдан сарыпқа оң нәтиже көрсеткен, осыған сәйкес Ақжар ауылдық округі әкімінің 10 қыркуйек 2024 жылы № 189 шешімімен уақ малдар арасында шектеу қойылды. Қоздырғыш анықталған ошақтарға қорытынды дезинфекция жүргізілді.

Сарып немесе сал ауруы адамға ауру малдан жұғатын, адам денесінің буын, жүйке, жыныс мүшелерін зақымдануына әкеліп соғатын аса, қауіпті жұқпалы ауру.

Аурудың қоздырғышы(бруцелла) сыртқы ортаның әсеріне өте шыдамды келеді. Сүт өнімдерінде 25 күн, мал терісінде 3-4 ай, суда 5 ай, топырақта 3ай өмір сүрсе,салқын жерде ұзақ сақталады. Ауру малдардың ішіндегі ең қауіптісі уақ мал (қой,ешкі). Ауру қоздырғыштары сыртқы ортаға ауырған малдардың қиы, зәрі, шуы, тағы басқа сұйықтықтар арқылы бөлініп тарайды.

Ауру қоздырғыштары адам денесіне мал төлдету, оны бағып қағу, ауру малды сою, жіліктеу немесе жүнін қырқу кезінде тері арқылы енеді.

Ал күнделікті тұрмыста ауырған малдың қайнатылмаған сүтін ішкенде, сол сүттен дайындалған қаймақ, сары май, ірімшік, шала пісірілген ет тағамдарын пайдаланғанда жұғады.

Сарып ауруының негізгі белгілері: ауру жұқтырғаннан кейін 7-10 күн өткен соң біліне бастайды. Жағдайы нашарлап, тез шаршап, тамаққа зауқы соқпай, басы ауырып дел сал болып бойының ауыр тартқанын сезінеді. Емделмеген жағдайда ауру күшейіп, науқастың дене қызуы 39 градусқа көтеріліп, қол аяғы сырқырап белі ауырып түнге қарай малшынып терлеп, ұйқысы бұзылып қолтық асты бездері ісініп ауырады. Дәрігерге көрінбей емделген жағдайда ауру созылмалы күйге айналып, науқас адамның белі шойрылып, қол аяқ буындары ісініп, қозғалтпай ауырып, әрең бүгілетін болады. Буын буындарға сары су толып буындардың қалыпты түрі бұзылатын болады. Ауру 2-3 жылдан көп жылға созылып, жұмысқа жарамай сал, мүгедек болып қалуы мүмкін. Мал арасында аурулардың белгілері-малдың ақсап жүруі,аяқ буындарының ісінуі, көбінесе сауын малдардың желініне ісік пайда болуы, іш тастауы. Еркек малдардың енінің ұлғаюы сияқты өзгерістер байқалғанда мал иелелері міндетті түрде мал дәрігерлеріне хабарлауы керек.

Сарыптан сақтану жолдары қандай?

Сарып тек ауру малдардан жұғатынын ескерсек, бірінші кезекте сақтану шараларын аурудың көзі болып табылатын себептерді жоюдан бастаған жөн. Ол үшін жекеменшік мал иелері мен шаруашылық басшылары жергілікті әкімдермен, мал дәрігерлері бірігіп қожалықтағы немесе жеке меншіктегі барлық мал басын түгелдей есепке алып, уақытылы ауру сауын тексеріп отыру керек. Ауру анықталған малды өзге малдардан оқшаулап, дәрігермен ақылдасып көп ұзатпай арнайы орындарға тапсырып, іш тастаған малдарын, төлін, шуын арнайы құралдармен, айырмен, күрекпен алып, мал төлдеген жердің шөбін, топырағымен қоса алып қорадан аулақ жерге апарып, ит қазып ала алмайтындай1-1,5 м тереңдікке көміп тастау керек.

Ауру малды бағып қағушылар үстіне арнайы киімдер: халат, резеңке қолғап, етік, алдына су өткізбейтін алжапқыш байлап жұмыс істеген жөн.

* Мал алу мен мал сату кезінде мал дәрігеріне көрсетіп малдың саулығы туралы анықтама алу керек.

* Мал бағылатын қорада темекі тартуға, тамақтануға, демалыс жасауға болмайды.

* Жаңа туылған малды үйге кіргізуге болмайды,отбасы мүшелеріне ауру жұғуы мүмкін.

* Малдың етін сүтін сатып алғанда сатушылардан малдың саулығы туралы анықтамасын талап ету.

* Малдардың ауырғандығы жөнінде хабар алғанда отбасы мүшелерін медициналық бақылаудан өтілуін қамтамасыз ету.

Құрметті ауылдастар, өз денсаулығымызды, ұрпақ келешегін ойласақ, ауру малды дер кезінде жойып, індет ошақтарын болдырмауға бәріміз ат салысайық!