Жастар неге жиі ажырасады?
Шайқалған шаңырақ. Ойран болған отбасы. Екі ортада еңіреп қалған бала. Өзекті өртеген өкініш. Иә, ажырасу – бұл бүгінгі қоғамдағы өршіп тұрған мәселе. Әсілі отбасын құру – ойланып жасалатын қадам. Халқымыз «Үйлену оңай, үй болу қиын» деп текке айтпаса керек. Дей тұра «ә» дегеннен ажырасуға әзір тұратын жас отбасылардың саны артып келеді. Мұның себебі қандай? Жастықтың жалынымен ағат қадам жасайтын жастардың айыбы ма? Әлде отбасындағы тәрбиенің әлсіздігінен бе?Ертеректе екі жанның ажырасқалы жатқанын естігенде үрейлене қараса, бүгін шайқалған шаңырақтың тым көбейіп кету салдарынан естір құлақ пен айтар ауызға да үйреншікті болып кетті. Қазақы танымда әке-шеше қызды бала күнінен өнегелі келін болуға баулыса, ұлды шаңырақ иесі болуға тәрбиелеген. Бір-біріне жәрдемдесіп, шаңырағының бірлігін ұстап тұруға бар-күш жігерін салған. Қазіргі көп бойжеткенде төзімділік пен табандылық жоқ. Қит етсе «кетемге» басады. Мұның салдарының ауыр болатынын ойлап жатпайды. Отбасылық өмірдің бірінші күнінен-ақ басты рөлге екеуара таласады. Жігіт жігерлі болса, қолында ұстайды, жасық болса әйелдің табанына түседі.
Мамандардың айтуынша, ажырасудың басты себебі – асығыс шешім қабылдап, отбасын құруда. Ерлі-зайыптылар бір-бірін жақын танып-білмей жатып, шаңырақ көтереді. Салдарынан үйлі болып кете алмайды. Жастардың жар таңдауға жеңіл қарауының салдарынан шаңырақ көтергеніне көп болмай жатып мінезі жараспай, арада түрлі қайшылықтар туындайды. Тіпті, бір-бірімен әлеуметтік тұрғыдан да тең емес екенін кеш біліп, ажырасып жатады.
Екінші себеп – әлеуметтік жағдайдың төмендігі, ақшаның аздығы. Өз бетінше өмір сүрген екі жастың басында баспанасы болмаса жағдай тіптен қиын. Пәтерден-пәтерге көшіп әбігерге қалады. Өмірге сәби келсе, таршылықтың тірі әлегі тағы басталады. Қош. «Әр баланың өз несібесі бар» деп жатамыз. Дегенмен еңбек етіп, әрекет етпесек ақыры не болары белгілі ғой.
Көп отбасында жиі кездесетін жағдайдың бірі – жұмыссыздық пен маскүнемдік. Үйдегі отағасының тұрақты жұмысы болмай, үйге ешқандай кіріс алып келмей, шаңырақтың шырқы бұзылғанын айтып, шағым айтатын нәзікжандылардың қарасы қалың екен. Отағасының ішімдікке әуес болып, отбасын асырай алмауының соңы некенің екіге айрылуына алып келетінін көріп, біліп жүрген боларсыз.
Әсілі, шаңырақ көтеруде ақылмен шешкен абзал. Әрине, ұлт ретіндегі құндылықтардың құлдырауы, ажырасу ұрпақ тәрбиесіне ауыр соққы әкеледі. Теңіңізді жолықтырсаңыз, сөзіңізге берік болып, берекесі мен бақыты мол отбасын құру үшін түсіністік пен шыдамдылық таныта біліңіз. Сонда ғана сіз құрған шаңырақ шайқалмайтын болады.
«Жақсы әйел ерінің басын төрге сүйрейді, жаман әйел көрге сүйрейді» деген сөз тегін айтылмаса керек. Бүгінгі ер азаматтар енжарлық пен бос сөз, күлкіден, жүріс-тұрыстан арылғаны абзал. Әрбір отбасында ер мен әйелдің атқаратын міндеті бар. Бұл дінде де айтылған. Әрқайсысы өзіне артылған міндетті жауапкершілікпен атқарып, ері әйелінің, әйелі ерінің құқықтарына құрметпен қараса, қазақ қоғамында мұндай мәселе туындамас па еді, кім білсін?!
Ажырасамын деген адамға түймедейді түйедей қылатын сылтау да, себеп те жетіп жығылады. Дей тұра жастар мұндай әрекетке бармас бұрын, жауапкершілікті терең сезініп, баланың жағдайын, оның тірі жетім қалып, жәутеңдеп өспеуін ойласа деген ой біздікі.
Ақнұр САҒЫНТАЙ
