qarmaqshy-tany.kz Аусыл ауруы (Aphthae epizooticae) — антропозооноздар тобынан (адам және жануарлардың жұқпалы аурулары), негізінен көп қабатты эпителиймен (ауыз қуысы), терінің шашсыз жерлерімен қапталған шырышты қабықтардың афтозды зақымдалуымен сипатталатын өткір вирустық ауру.
Аурудың клиникалық көрінісі келесі белгілерді қамтиды:
жоғары температураға дейін көтерілген дене қызуы;
жалпы жағдайының нашарлауы, әлсіздік және тәбеттің нашарлауы;
эрозияны ашатын және қалыптастыратын афт түзілуі.
Жануарлардағы аусыл вирусының негізгі клиникалық көрінісі – афта. Олар терінің және шырышты қабаттардың бетіндегі түзілетін кішкентай везикулалар. Ірі қара малда ауру белгілері пайда болғаннан және температураның көтерілуінен 2-3 күн өткен соң пайда болады. Көбінесе олар ауыздың шырышты қабатында орналасады - осы себепті жануарлардың тәбеті нашарлайды, күйіс қайтару жоғалады. Сондай-ақ, афтар желін аймағында теріде болуы мүмкін.
Аурудың алдын алу шаралары мыналардан тұрады: профилактикалық егпе жүргізу, карантиндік шараларды қатаң сақтау, мал қоралары мен көліктерін профилактикалық дезинфекциялау.
Аусылмен күресу шаралары:
1. Барлық ауру және жұқтыру күдігі бар жануарларды дереу сою. Бұл бастапқы ошақта Аусылды толығымен жоюға мүмкіндік береді.
2. Қауіпті аймақтарда сезімтал жануарларды жүйелі профилактикалық иммундау (екпе жұмыстарын жүргізу).
3. Үй-жайларды, оттықтарды, төсемдерді, жануарларды күтуге арналған жабдықтарды дезинфекциялау.
Адамдарға жұқтырудың негізгі жолы — ауру жануарлардың шикі сүтімен оны қайта өңдеу өнімдерін пайдалану арқылы, ет арқылы жұғу сирек кездеседі. Ауру жануарлармен тікелей байланыста болатын адамдарда инфекция тікелей берілуі мүмкін (сауу, күту, емдеу, сою кезінде), ауа арқылы жұқтыру жолы (жануарлардың тыныс алуы, жөтелуі кезінде), сондай-ақ олардың секрецияларымен ластанған заттар арқылы жұғуы мүмкін. Адамнан адамға инфекция берілмейді.
Адамдарды аусыл жұқтырудан қорғау жөніндегі шаралар:
1. Сүтті қайнатуды немесе пастерлеуді, өңделген кілегейден май дайындауды ұмытпаңыз.
2. Ұзақ термиялық (қайнату) өңдеуден өткен етті пайдалану.
3. Ауру жануарларды күту кезінде сақболыңыз (қолды, арнайы киімді - қолғапты, алжапқышты