Кемпірімнің көзі

Осыдан біраз уақыт бұрын ауылдағы әке-шешемнің үйіне барғанмын. Бір суретті іздеп бүкіл сөрелердің бәрін ақтарып шықтым. Сондайда ата-анамның жиған заттарының біразын «кәдесіз» деп ойлап, анама кейіп «осының бәрін пайдаланып жатқан жоқсыз, тастамайсыз ба?» деп сөйлеп едім. «Көзім кеткен соң мынаның бәрі қалады екен ғой» деп көзіндегі жасты бір сығып алды.

Біздің жастығымыз ба екен, әлде өзіме ыстық болмаған сол заттың өзгеге де ыстық болмайтындай көрдім бе білмеймін. Ескі-құсқы дегеннің бәрін тастап, өртеп жібергім-ақ келді. Бірақ анамның жанарына үйірілген жастан-ақ қимастығы, құндылығы көрініп тұр. Мұнан соң тағы да үндемей, өзінің қалауына салдым. Бір қызығы, өзім кеткен соң үйдегі суреттерімнің біразы жыртылып, балалар бояп тастапты. «Өзіме керек» деп мен де бір дорбаға қажетімді салып алып кеттім. Болмаса ол да бір жаққа зытырылып кететін түрі бар.

Иә, әр үйде «қажет болып қалады» дейтін бір бөлмеде үюлі заттар тұрады. Былай қарасаңыз, кәдеге аспайтын қарабақыр ғана дүние. Әйтеуір керек деп жинала береді. Керегі болмас деп тастай қойсаңыз, сол күні пайдаға жарайтын болып қалады.

«Артық зат энергия алады» деп психологиядан оқып алғанымыз бар. Соған сай жиі қолданбайтын заттарды тастап жіберуге дайын тұрамыз. Бірақ кейбір дүниенің «көзімнің қарашығы» деп қарайтынын білмейміз-ау... Бұл оқиға осыдан он бес жыл бұрын болған екен. Келін болып түскен Айгүлдің енесі өмірден ерте өтіп кетеді. Үй шаруасына қоса қабаттап араласатын жан болмаған соң үйдегі көңілі қаламаған кей дүниені керексіз деп «көзін құртқысы» келеді. Соның бірі – қабырғада ілулі тұрған кілем еді. Пысықтығы ұстап үй жинап жүрген ол әлгі кілемді сарайға тастап, кейін өртеп жібереді. Қонақтан келген атасы төрдегі тұрған кілемнің жоқтығын көріп біраз қапаланып қалады. Еңсесі түскен атасының жанына барған Айгүл:

– Атау, не жағдай болды? Неге көңіліңіз абыржулы? – дейді.

– Төрде тұрған сұр кілем кемпірімнің көзі еді. Екеуміз шаңырақ көтергенде жақындарымыз енді бөлек отау болдыңдар деп соны сыйға тартқан еді. Отбасылық өмірдің куәсі болған, кемпірімнің көзін құртыпсың ғой, қарағым, – дейді атасы.

Екі беті қызарақтай қалған келін көпке дейін ұялып, енді бұл ісін қайталамауға бекінген екен.

Расында біз кейде үлкендердің ойымен санаспай, «өзім білеміндікке» салынып кететініміз бар. Десе де, олардың ойы жақсылыққа жетелейтінін білмей жататынымыз өкінішті.