АУЫЛШАРУАШЫЛЫҒЫ САЛАСЫ БОЙЫНША ЖЕТІСТІКТЕР

Ауылшаруашылық: Өткен жылы ауылшаруа­шылығы саласы бойынша барлығы 23 957 гектар егіс орналастырылды, оның ішінде күріш –13 850 га, бидай – 210 га, мақсары – 1700 га, жоңышқа – 6622 га, картоп – 570 га, көкөніс – 450 га, бақша өнімдері – 555 га. Өткен жылмен салыстырғанда жалпы егіс көлемі 255 гектарға, ал суды көп қажет ететін күріш көлемі өткен жылдан 359 гектарға азайтылды, ал жаздық бидай 8 гектарға, бақша 4 гектарға, көкөніс 100 гектарға, мақсары 362 гектарға көбейді. Күріштің «Тором Хошеми» ирандық сортын «Ақтөбе и К» ЖШС 300 гектарға егіп, әр гектарынан 30 центнерден өнім алды.

Аудан диқандарының ала жаздай еткен еңбегі мен күріштің әр гектарынан орта есеппен 58,5 центнерден өнім алынды. Қамбаға 81 мың тоннадан астам Сыр маржаны құйылды. Сонымен қатар, «Жаңажол» ЖШС жалпы 3200 га күріштің әр гектарынан 74 центнерден өнім алып, облыстың ең «Үздік шаруашылығы» атанды. (Жаздық бидайдан 50 тонна, мақсарыдан 215 тонна, картоптан 9,2 мың тонна, бақша дақылдарынан 10 мың тонна өнім жиналса, 62,1 мың тонна мал азығы дайындалды). Ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы көлемі қаңтар-қараша айларында 9 млрд. 940 млн. теңгені құрады.

Дәстүрлі күріш дақылынан басқа да майлы дақылдарды, оның ішінде сояны өндірістік негізде өсіруді бастауымыз қажет. Бұл суды аз талап ететін және нарықта сұранысқа ие болып отырған дақылдардың бірі. Биыл біз «Тұрмағамбет» ЖШС негізінде осы дақылды егуді бастаймыз.

Ауылшаруашылығы өнімдерін өңдеу мақ­са­тында «Жаңажол» серіктестігінің құны 65 млн. теңге болатын қуаттылығы сағатына 5 тонна күріш ақтайтын өңдеу зауыты іске қосылды. Оған қосымша жоба құны 40 млн. теңге болатын астық сақтайтын қойма құрылысы салынып, пайдалануға берілді. 2018 жылы егін шаруашылығына 524 млн. теңге көлемінде субсидия берілді. Иіркөл және Төребай би ауылы тұрғындарының негізгі кәсіп түрі егін және бақша шаруашылығы болғандықтан, бұл ауылдық округ үшін аяқ су мәселесінің маңызы жоғары. 2018 жылы аяқ су мәселесін шешу мақсатында «Балажарма» каналын тазартуға облыстық бюджеттен 40 млн. теңге бөлініп, тазарту жұмыстары жүргізілді.

Сонымен қатар, ауданды қажетті аяқ сумен қамтамасыз ету үшін оң жағалау каналының бойындағы №111 бекетінен бұрмақұлақ су құры­лысы жүргізілуде, құрылыс жұмыстары көк­темгі егіс басталғанға дейін аяқталады. Нәти­жесінде шаруа­шылықтарға қажетті аяқ су көлемін жеткізу мүмкіндігі ұлғаятын болады. Биылғы ауа-райына байланысты біршама қиындықтар туындағанымен диқан қауымы бітік, мол егіс өсіре білді. Шаруашылық басшылары жүргізілген жұмыстың нәтижесінде, су тапшылығы болжамын түсіне отырып, 1 мың гектарға жуық егісті еккен жоқ, каналдың ең аяғындағы Алдашбай ахун ауылдық округін­де күріш орналастырылмады. Қабылданған шаралардың нәтижесі мен диқан қауымның тынымсыз еңбегі өз жемісін берді, егіс судан қалған жоқ. Егіске барлығы 3800 тонна элита, І-ІІІ репродукциялы күріш тұқымдары жұмсалды. Егіске 9495 тонна минералдық тыңайтқыштар жұмсалып, 12 000 гектар алқап үстеп қоректендірілді. 11000 гектар күріш алқабы арамшөптер мен зиянкестерге қарсы гербицидтермен өңделді. Күзгі егін жинау жұмыстарына жұмылдыратын техникалар 116 – трактор, 80 – комбайн, 84 – жатка, 62 – жүк көлігі, 94 – трактор тіркемесі дайын. Дала қостары мен астық қырмандары толығымен жасақталды. Жанар-жағар май жеткізуші оператор «Нефтьтранс Кызылорда» ЖШС болып табылып, егін жинау жұмыстарына барлыға 2370 тонна дизель отыны жиналды.

Елбасы Н.Назарбаевтың «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүм­кін­діктері» атты Қазақстан халқына Жол­дауын­дағы негізгі міндеттердің бірі – «Ақылды технологиялар» – агроөнеркәсіп кешенін қарқынды дамыту, алдағы 5 жыл ішінде агроөнеркәсіп кешеніндегі еңбек өнімділігін және өңделген ауыл шаруашылығы өнімінің экспортын кем дегенде 2,5 есеге арттыруды тапсырды.

Мал шаруашылығында статистикалық есептерге сәйкес, мал басының бірқатар түрінен өсім қалыптасты. Жылқы 8463 бас болып – 353 басқа көбейді, түйе 3168 болып – 163 басқа көбейді, МІҚ 26472 бас болып – 1857 басқа көбейді. Ал, ешкі 14496 бас болып – 1558 басқа, қой 29880 бас болып – 4 басқа азайған. Бұған мемлекеттік «Сыбаға», «Құлан», «Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту» бағдарламалары шең­берін­де атқарылған жұмыстар септігін тигізді. 2018 жылы мал шаруашылығын қолдауға барлығы 58,3 млн.теңге субсидия бөлінді. Есепті кезеңде 3419,2 тонна ет, 5522,7 тонна сүт, 708,3 мың дана жұмыртқа өндірілді. Өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда ет өнімі 104,1 пайызды, сүт өнімі 101,4 пайызды, жұмыртқа 101,6 пайызды құрады. Мал басын көбейту мақсатындағы жұмыстарға мемлекет тарапынан түрлі бағдарламалар аясында қолдау көрсетіліп келеді. Қазіргі таңда аудан бойынша тұқымдық түрлендірумен 54 шаруа қожалығы айналысуда. Аудандық бюджеттен арнайы техникалар (трактор) сатып алуға 29,1 млн. теңге қаржы бөлініп, Т.Көмекбаев, Қуаңдария және Иіркөл ауылдық округтеріне трактор, тіркемесі және соқасы сатып алынып берілді. Бұл өз кезегінде ауыл тұрғындарының бақша-көкөніс өсірумен айналысуына тікелей жәрдемдесетін болады.

Өткен жылы мал ауруларының алдын алу бағытында да тиісті жұмыстар жүргізілді. 2018 жылы мемлекет тарапынан жұқпалы аурулардың алдын алу мақсатында, аса қауіпті мал ауруларына қарсы екпелер және тексеру жұмыстары атқарылуда. Бұл шараларды атқаруға бюджеттен 80 млн. теңге бөлінді.

Оның ішінде, эпизоотияға қарсы іс-шараларды атқаруға 68,6 млн. теңге, ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруге 1,4 млн. теңге, энзоотиялық ауруларға қарсы егуге 6,4 млн. теңге, ауру жануарларды санитарлық сою мен жою жұмыстарына 0,6 млн. теңге, иесіз ит, мысықтарды жоюға 3 млн. теңге бөлінген.

Ауданда ауылшаруашылығы жерлерін тиімді пайдалану мақсатында да жоспарлы жұмыстар атқа­рылды. Жеке және заңды тұлғаларға ауыл шаруашылығы мақсатындағы пайдалануға берілген 27456,5 га болатын 16 жер учаскесі нысаналы мақсатына сәйкес пайдаланбауына байланысты мемлекетке қайтарылды.