Соғыс қалай басталды? Әңгімені әріден қозғасақ. 1979-1989 жылдары Ауғанстан аумағына КСРО әскерін кіргізген уақыттан бастап АҚШ пен Ресей мемлекетінің арасында бәсекелестік туындады. Соның салдарынан Ауған елі соғыс алаңына айналып, халқы зардап шекті. «Жұмбақ соғыс» – КСРО Қарулы күштерінің Ауғанстанға басып кіріп, оның ішкі істеріне қол сұғуы салдарынан тұтанған. КОКП және КСРО басшылығы Ауғанстандағы 1978 жылғы сәуір төңкерісі нәтижесінде билікке келген «халықтық-демократиялық үкі­метті» қолдап, «интернационалдық әскери жәрдем береміз» деген желеумен оның ішкі ісіне араласты. Бұл қырғи қабақ соғыс кезеңінен кейінгі уақытта да КСРО-ның өзге елдерді өз ықпалына қарату саясатының айқын көрінісі еді. 1978 жылы қазанда ірі қарулы қарсылықтар басталды. Ауған үкіметі КСРО-мен достық, тату көршілік және ынтымақтастық туралы шартқа отырып, Мәскеуге арқа сүйеді. Алайда халық күресі одан әрі күшейе түсті. 1979 жылдың ақырында 26 уәлаятта 18 көтеріліс өрті лаулады. 12 желтоқсанда Кеңес Одағы басшыларының шағын тобы Ауғанстанға кеңес әскерін енгізу туралы шешім қабылдады. Сөйтіп, 1979 жылы 27 желтоқсанда КСРО әскерлері Ауғанстан шекарасынан өтіп, онда 1989 жылдың 15 ақпанына дейін соғыс қимылын жүргізді.
Жұмбақ соғыс аталған бұл майданда мыңдаған адамның өмірі қиылды. Мыңдаған адам арбаға таңылды. Бұдан асқан қасірет бар ма? Жан алып, жан беріскен шайқаста отансүйгіштіктің, патриотизмнің ерен үлгісін көрсеткен ардагер көп. Ал олардың ерлігі әрқашан жас ұрпаққа үлгі болып қала бермек. Жыл сайын бұл күнді ауған соғысы ардагерлерінің асыға күтетіні рас. Жыл сайын осы айтулы күнге орай түрлі іс-шаралар ұйымдастырылып та тұрады. Мәселен, мектеп оқушылары ардагерлермен кездесіп, сауал жолдап, оған жауап алып, патриоттық кештің куәсі болса, Кеңес әскерінің Ауған жерінен шығарылғанына 33 жыл толуына орай интернационалист-жауынгерлер Ә.Өміров, Н.Айсауытов, Р.Доспанов және А.Жыңғылбаевтарды еске алуға арналған мектеп оқушыларының дәстүрлі аудандық спартакиадасы өтті. Аудандық спартакиадада волейбол, тоғызқұмалақ, асық ату мен бес тас, гір тасын көтеру, қол күрес, үстел теннисі, АК-74 қаруын бөлшектеп жинақтау, АК-74 қаруының оқжатарын жарақтау, пневматикалық винтовкадан ату бо­йынша бақсынасты.
Иә, «Ер есімі – ел есінде». Өз жанын қиянат еткен сол кездегі жас бала бүгінде бір үйдің асқар тауы. Олардың есімі әрқашан ұлықталып, ұрпаққа өнеге болып қала бермек. Ал кеудесін оққа тосып, мәңгілік мекенге аттанған сарбаздарға бүгінгі ұрпақ әрқашан тағзым етеді.