Мәрт мінезді - Мырқы Исаев

Мырқы арыстандай айбатты, қайсар жүректі, қаламы үшкір, принципшіл, кемшілікке, әділетсіздікке жаны қас болатын, реті келген жерде кім болса да бет-жүзіне қарамай, өзінің пікірін бүкпесіз кесіп айтып салатын. Мінезсіз адам болмайды. Айтқанынан қайтпай қалатын кездері де бар. Бірақ ашуы тез қайтатын. Қазақ айтады: "Жақсы адамның ашуы- жібек орамал кепкенше",- деп, бұл кісі дәл сондай еді.Мырқы Исаев 1926 жылы 5 мамырда Қармақшы ауданы, бұрынғы Ленин атындағы, қазіргі Тұрмағанбет ауылында дүниеге келген. Еңбек жолын қарапайым жұмысшыдан бастаған. 1981 жылы Алматы қаласындағы Қазақстан Коммунистік Партиясы Орталық Комитеті жанындағы жоғары партия мектебіне оқуға түсіп, оны 1983 жылы ойдағыдай бітіріп шыққан. 1954-1956 жылдары Жалағаш аудандық "Күрішшілер" газетінің редакторы, 1956-1966 жылдар аралығында облыстық "Ленин жолы" газетінің меншікті тілшісі қызметін атқарған. 1966-1968 жылға дейін Жаңақорған ауданында "Коммунизм жолы" газетінің редакторы қызметінде болған. 1966-1988 жылдары облыстық "Ленин жолы" газетінің өндіріс, транспорт және құрылыс бөлімінің бастығы және республикалық "Ара" журналының Қызылорда облысы бойынша меншікті тілшісі қызметтерінде болды. 1988 жылғы 5 мамырда Мырқы Исаев КСР О журналистер одағы сыйлығының лауреаты болды. 1991 жылдан дербес зейнеткерлікке шығып, 1992 жылдан бастап "Боздақтар" естелік кітабының бас редакторы болып қызмет атқарды.
Мырқы Исаев баспасөзде жарты ғасырға жуық жемісті жұмыс істеген. Уақытында көркем әдебиетке де қалам тартып, бірнеше кітаптарды оқырманға ұсынды. Оның біірі "Біт үзім нан", "Қарақұм", "Тың тағылымы" поэмалары баспасөзде жарияланып, оқырмандардың ықыласына ие болды. "Әбжылан құрсанған қылмыскер" атты деректі повесі кезінде Қазақ ССр Ішкі істер министрлігінің сыйлығына ие болды. "Иса Тоқтыбаев" атты деректі публистикалық, "Әз Тәукенің Тәкей батыры" тарихи- деркеті повестерінің , "Жүрек лүпілі" атты кітаптың авторы.
Мырқы Исаев 1998 жылы 31 мамырда дүгиеден озды.
Мырқы Исаев - журналист
Мен КазГУ-ді бітіріп «Ленин жолына» келгенімде тынымсыз және еңбекшіл, көңіл-күйін жанындағыларға тез білдіретін бір журналистке таң қалдым. Қазір кабинетінде отырған жан, енді сәл уақыттан кейін мотоциклмен кетіп бара жатады.
-Қайда бара жатыр?
-Ауданға немесе мекемеге кетіпті,- дейді және жұмысын тез бітіріп, лезде келіп қалады.
-Бұл кім? Бұл өзіммен көп жыл қызметтес болған Мырқы Исаев еді, біз Мәке дейтінбіз. Өзі тым еңбекшіл, өз мамандығын шексіз сүйетін,күнделікті тіршіліктегі кемшілікте жаны қалмайтын еді. Және сол материалды қай жылы, қайда, кімнен, қайдан алғаны қойын дәптерінде жазулы тұратын. Сол өзі жазып, жариялаған мақаланы қиып алып, сақтап қоятын. Мұны айтып отырғаным Мәкеңнің ұқыптылығын, журналистке тән қажеттілікті еске алып отырмын. («Ақберен журналист». Рысты Бекбергенова, ардагер-журналист. «Сыр бойы» газеті, N92, 2006жыл, 4 мамыр)
Алғашқы журналистік қызметін Жалағаш аудандық «Күрішшілер» газетінен бастаған Мырқы Исаевтың әріптесі Рысты Бекбергенова өз әріптесі жайлы осылай ой толғаған. Шынымен де сөзге де, іске де жүйрік журналистің сол кездегі жазған мақалалары соның дәлелі болса керек. Бұрынғы «Ленин жолы» газетіне көз жүгірткенімізде Мырқының әр түрлі тақырыптағы мақалалары газеттің әр номерінде алдымыздан жарқ етіп шыға берді. «Алғашқы адым» мақаласында Жалағаш ауданы Молотов колхозның председателі Мерәлі Шаменовтың егін және мал шаруашылықтарының өнімділігін арттыру жөніндегі қадамы туралы. (1956 жыл, 27 апрель, «Ленин жолы», N83 ) «Семья мүшелері түгелдей мал шаруашылығында» мақаласында Жалағаш ауданы, Жамбыл атындағы колхоздың Сәркеев жолдас басқаратын сүт фермасында коммунист Жұбанов Мәліктің семьясының мал шаруашылығымен айналысуы, 100 аналықтан 99 бұзаудан алып, төлді аман сақтауға уәде беріп, аянбай еңбек етеді. («Ленин жолы», N104. 27. 04. 1956 )
«Өрлеу үстінде» мақаласында Жаңақорған ауданы, «Комсомольская звезда» колхозының атақты сауыншысы Цай Ольга өз қарамағындағы 12 сауынның әрқайсысынан 2291 килограмм сүт алып, алдындағы төлдерді шығын қылмай, күйлі өсірді, озат сауыншыларды социалистік жарысқа шақырды, өзінің міндеттемесін абыроймен орындап еңбек жолында қызу еңбек етуі туралы айтылады.
(«Ленин жолы», N2, 1957 жыл)
«Игі істер" мақаласы Жаңақорған ауданы, Тақыркөл участогіндегі құрылыс жұмысының игі істері.
(«Ленин жолы»,N4, 1957 жыл. 20.01)
«Сүйген мамандығын игеру үшін» мақаласы Шиелі ауданы, Бәйгеқұм МТС –де комбайн агрегатының учещигі Досанова Балғынның комбайнер болуы үшін МТС жанынан ашылатын комбайнерлер курсына түсіп оқуға әзірленуі жайлы айтылса,
(«Ленин жолы» N30. 1957. 12.02) «Бағалы құрылыс материалдарын дайындаушылар» мақаласында Шиелі қамыс заводының коллективі құрылыс үшін бағалы материал-қамыс дайындау жөнінде облысымыз бойынша алдыңғы қатарға шығуы туралы айтылады.
(«Ленин жолы», N39. 1957. 24. 02.)
«Ажалдан арашалаушы» мақаласында жас хирург Кәрімбаев Исмаил аудан орталығындағы ауруханада хирург болып жұмыс істейді. Науқасқа наркоз бермей, тиісті жеріне укол жіберу арқылы операция жасаудың пайдалылығы сол-адамның кейінгі уақытта бас ауруларға және ұзақ өмір сүруіне мүмкіншілік туғызатындығы туралы жазылған Мырқы Исаев ауыл, аудан, облыс бойынша ең өзекті мәселелерге қалам тартып, жүргізілген жұмыстардың алға басуына көп көмегін тигізді.
Мысалға: «Бес күн ішінде»
(« Ленин жолы». N54. 1957.17. 03),
«Сапалы аяқталды» («Ленин жолы». N61. 1957. 27. 03,
«Өнімнің өзіндік құны неге жоғары?» «»Ленин жолы».N65. 1957. 21. 05),
«Тезисті оқып, талдауда», «Бір коммунистке партиялық жеті тапсырма жүктелген» («Ленин жолы».N68.1957. 6. 04), «Жүгері егуге жаппай кірісті» «Ленин жолы», N73. 1957. 10. 04),
«Мен Ильичпен қалай кездестім?» (1917 жылдан КПСС мүшесі И.М.Варгон жолдаспен әңгіме) («Ленин жолы», N 79. 1957. 221. 04),
«Егіс басталды» («Ленин жолы»,N82. 1957. 26. 04), «Шопандар семьясы» очеркі («Ленин жолы», N87. 1957. 04. 05).
М. Исаев әсіресе сын жанрында таппайтын мәліметтері жоқ, аса шапшаң, қаламы жүйрік, күй талғамайтын журналист. Кейбір материалдарды Мырқы түртпектеп жүріп редакцияның тапсырмасынсыз-ақ дайындай салатын және онысы әлдебір дөкейге тиіп кетіп мақаланың арты айқай-шуға ұласып барып, әрең басылады. Мырқының бір қызық қасиеті- мақала төңірегінде дау- шар неғұрлым ұлғая түсіп, маңайын кең шарпыған сайын от көрген шар болаттай шыңдалып жігерлене түседі. Мысалы: «Күрішшілер» мақаласында Ленин атындағы колхоз орталығын көркейтуге жете көңіл бөлінбеуі, радио торабы жөнді жұмыс істемей, клубтың жағдайы өз атына сай емес, колхоз орталығын көгалдандыру, көше тәртібі мен көрікті үйлер салу ісі өріс алмай отырғандығы сыналған. («Ленин жолы».N88. 1956. 05. 01)
«Күн тәртібіндегі маңызды мәселе», Депутаттармен байланыс нашар», «Шиелі МТС-індегілер асығар емес», «Көктемгі егіске әзірлік өте нашар», «Жұмысы нашар үйірме», «Өнімнің өзіндік құны неге жоғары болды?", «Шиеліде газет витриналарына неге мән бермейді?», «Ерте егіс кезіндегі кемшіліктер қайталанбасын» тағы басқа сын мақалалары газет бетінде күнделікті жарияланып тұрды. М. Исаев 1968 жылдан бастап «Ленин жолы» газетінде жиырма жылдай бөлім меңгерушісі қызметін атқарды. Қаламы жүйрік, өткір ойлы журналист қоғамдағы кемшіліктермен ымырасыз күресе білді. Оның жоғарыдағы айтылған фельетон, сын мақалалары көпшіліктің көкейінде қалды.
Өмір өте береді, өкіндіреді, әттең дегізеді.Ал, Мәкеңдей жан елінің, әріптестерінің
жадында әділет үшін жанын салып,
"Ақ берен" атанған қалпында ұзақ уақыт сақтала береді. Оған еліңе сіңірген еңбегің куә.