ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ СУСЫНДАР ЗИЯН
Саламатты өмір салтын насихаттау әрқашан да мемлекеттің негізгі міндеттерінің бірі болып қала береді. Мемлекет басшысы Н.Назарбаев өзінің «Қазақстан – 2050» Стратегиясында «ұлттың денінің саулығы – біздің табысты болашағымыздың негізі» деп атап көрсетті.
Еліміздің медициналық қауымдастығы дабыл көтеріп, көпшілік орындарда сатуға шектеу қойылғанына қарамастан жас балалар мен жасөспірімдердің энергетикалық сусындарды тұтынуының артып келе жатқанын айтуда.
Қазақстандық дәрігер мамандардың айтуына қарағанда, энергетикалық сусындардың құрамында есірткі заттары бар, олар орталық нерв жүйесінің бұзылуына әсер етеді. Бала оны біршама уақыт үзбей ішсе әбден дағдыланып, байланып қалуы да ғажап емес. Сусындардың осындай жаман белгілері туралы ақпарат сыртына өте ұсақ әріптермен ажыратуға қиын етіліп жазылған. Ал пайдалы жақтары керісінше, үлкен әріптермен, көзге бірден түсетін етіп, жақсы жарнама түрінде берілген. Құқық қорғау органдарының қызметкерлері осындай энергетикалық сусындарды көп ішетін балалардың бұзақы, тентек мінездерімен жиі көзге түсіп, темекіге де басқа балалармен салыстырғанда үш есе үйір болатынын, есірткіге де құмар болып, түрлі қылмыстарға да жиі баратынын айтады.
Шетелдік мамандардың айтуына қарағанда, энергетикалық сусындар қорқыныш, ұйқысыздық, үрейлену, ашуланшақтық, жүректің қатты соғысы сияқты кеселдердің тууына себепкер болатын көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы балалар арасындағы жүрек-қан тамырлары сырқаттары мен жүйке жүйесінің бұзылуын, асқазан-ішек ауруларын болдырмаудың бір жолы – энергетикалық сусындарды шектеу екенін айтқан. Сондықтан дамыған елдердің көбінде бұл сусындарды сатуға тұтастай немесе жартылай шектеу қойылған.
Біздің елімізде Қазақстанның мемлекеттік бас санитарлық дәрігерінің 2013 жылдың 19 тамыздағы «Сергітетін компоненттері бар сусындарды сатуға тыйым салу туралы» атты қаулысымен орта және арнаулы орта білім беретін мекемелерде, жоғары оқу орындарында, денсаулық сақтау мекемелерінде, жасөспірімдер мен жастар көп жиналатын орындардағы мәдени-көпшілік шараларда мұндай сусындарды сатуға тыйым салынған.
Алайда бұл тыйым өзінің нәтижесін көрсете алмай отыр, аталған жердің бәрінде энергетикалық сусындар кедергісіз сатылып жататынын көреміз. Тіпті, мұндай жерлерде сатылмағанның өзінде жасөспірімдер көшенің кез келген бұрышынан оны оп-оңай сатып алып жатады. Сондықтан Үкімет басшысы өзінің арнайы қаулысымен еліміздің барлық түкпірлерінде жастары кәмелетке толмағандарға осындай сусындарды мүлде сатпау туралы өкім бергені жөн. Спирттік ішімдіктерді сатуға осындай тыйым берілген соң оны сату шектелді ғой, энергетикалық сусындарға да сондай шара керек. Сонымен қатар осы қаулыны бұзған сатушыларға қандай әкімшілік жаза қолданылатыны да осы қаулыда қарастырылғаны дұрыс. Сонда біз жасөспірімдер мен балалардың денсаулығын сақтайтын боламыз. Мәжілістегі «Нұр Отан» партиясы фракциясының бір топ мүшелері осы ұсынысымызды Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаевтың атына депутаттық сауал ретінде жолдадық
Сәкен ҚАНЫБЕКОВ