Шұбаттың шипасы

Шұбатты білмейтін қазақ жоқ шығар. Бірақ, оның дәмін тек татып ішкендер ғана ажырата алады. Шұбат – түйе сүтінен дайындалатын сусын. Түйе суды аз пайдаланғаннан сүті майлы болады. Қуаты мен дәруі қасиеті қымыздан кем емес. Шұбат құрамында май, түрлі витаминдер мен тұздар бар. Оны бір қорландырып алады да, одан әрі ешқандай ашытқысыз ашыта береді. Қазақ қоғамында шұбатты торсықта немесе ағаш күбіде ашытқан. Ол бір тәулікте өз бабына келеді. Шұбатқа арналған торсықты түйе мойнағынан жасайды. Шұбат ашытқаннан кейін, оны адамға берер алдында шайқап, көпіршігін жақсылап араластырып ұсынады.

Сүттiң белогы мен майлылығының тепе-теңдiгi шұбаттың құнарын арттырады. Амин қышқылының құрамы да жеткiлiктi.

Түйе сүті ішкі мүшелердің қызметін реттеп, адамды семіртеді. Қазақ емшілері түйе сүтін науқастарды емдеуге қолданады. Жасы ұлғайған қарттарға, ауру салдарынан дене қуаты төмендеген науқастарға бір мезгіл шұбат ішкізеді. Шұбатты ішкен соң адам денесі балбырап терлейді, ұйқысы жақсарады, сергиді. Сондай-ақ, табиғи шұбат өнімдері адамның есте сақтау қабілетін жоғарлатып, ми тамырларына сергектік пен демалыс береді. Құрамында А, В1, Д, Е, С дәрумендері бар сусын ұзақ уақыт емделуді қажет ететін туберкулез ауруына да бірден бір шипа.

Аллергия, псориаз, қант диабеті, холлецистит, гастрит секілді көптеген аурудың көбеюіне күнде жейтін ас-ауқатымыздың химиялық, синтетикалық жасанды дүниелерден жасалуы сеп. Дұрыс тамақтанбаудың салдарынан адам денсаулығына қауіп төнеді. Қазақ атамыз «Асы саудың – дені сау» деп бекер айтпаса керек-ті.

Құтыдағы емдік сусынның дәмін көрмекке базарға бардық. Мұндағы «күшті» дегеннің есігін қағып шұбат сұрадық. Мақтауы жақсы болған соң бір литрін сатып алдық. Сатушының айтуынша шұбатты ауылдан әкеледі екен. Мәз боп үйге келгенімізде манағы шұбат қоюланған. Бұрқыраған иісі сезілмейді, ішкенімізде кәдімгі айран екенін байқадық. Ертеңіне дүкенге барып, сөреде тұрған сусыннан тағы бір құтысын сатып алдық. Мұндағы шұбат та көңілден шықпады. Осылай аяқ тоздырып бірнеше жерді аралағанымызбен дәмі тіл үйірер емдік сусынды таба алмай қайттық.

– Жасым үлкен болған соң шаршаймын, буындарым жиі ауырады. Мұндай кезде мұздай шұбатты сіміріп салғым келеді. Шөліңді басып қана қоймай, күш-қуат береді. Кей ауруға ем болады. Бірақ, қазір нағыз шұбатты таба алмай дүкен аралап жүргеніме көп болды. Мақтап-мақтап саудасын өткізеді. Үйге әкеліп ішкенімде сатып алғаныма өкініп қаламын. Ішіне су қоса ма, ұн қоса ма білмедім. Шұбаттың дәмін ажырата алмайтындар осыны ішіп алданып жүргенін байқамайды ғой, – дейді кент тұрғыны Рахима әжей.

Сатушылар шұбат ауылдан қалай келсе, қозғалмаған күйі сөреге қоямыз деп ақталып әлек. Ал, ауылдағы сусынды жіберушілер, қысқасы жауабы жоқ сұрақ.