Мемлекеттік тілдің сот ісін жүргізудегі рөлі аса маңызды
Қазақ тілінің қолданыс аясын кеңейтіп, тұғырын нығайту еліміздің әрбір азаматына үлкен міндет жүктейді. Себебі, тіл мемлекеттіктің ең басты белгісі саналады. Сондықтан, оның өсіп-өркендеуіне барлық сала мамандары, жалпы халық болып атсалысу тиіс.
Қазіргі таңда соттардың іс қағаздары мемлекеттік тілге толықтай көшкен. Барлық құжат мемлекеттік тілде жүргізіледі. Алайда, сот құжаттарын қазақша жүргізуімен ғана мемлекеттік тілдің мәселесі шешілмейтінін уақыттың өзі дәлелдеп отыр. Олай дейтініміз, соттарда қазақ тілінде қаралатын істердің аздығын статистикалық мәліметтер растайды.
Тіл туралы заңның 13-бабында «Қазақстан Республикасында сот iсi мемлекеттiк тiлде жүргiзiледі, ал, қажет болған жағдайда, орыс немесе басқа тiлдер мемлекеттiк тiлмен тең қолданылады» деп көрсетілсе, 4-бабында «Қазақстан халқын топтастырудың аса маңызды факторы болып табылатын мемлекеттік тілді меңгеру – Қазақстан Республикасының әрбір азаматының парызы» деп міндеттелген. Өкінішке қарай, азаматтардың басым көпшілігі 13-бапқа сүйеніп, заңмен міндеттелген парыздарын ұмытып кетеді. Ел азаматтары қоғамымыздың қай саласында болмасын тілдің дамуына мүдделелік танытқанда ғана тіл мәселесі өзінен-өзі шешіледі.
Сонымен қатар, соттарда сот ісін жүргізу тілінің қағидаттары мен мемлекеттік тілдің рөлін нығайту, сотқа дейінгі материалдар мен істерді дайындауда тіл заңдылығын сақтау, мемлекеттік тілдің қолданыс аясын кеңейту сынды өзекті мәселелер туралы дөңгелек үстел, семинар, т.б. түрлі іс-шаралар ұйымдастырылады. Жоғарыда айтып өткеніміздей, сот кеңселеріндегі қарым-қатынас тілі толығымен мемлекеттік тілге ауыстырылған. Бұл жағдайлар азаматтар сотқа тек мемлекеттік тілде жүгінгенде ғана сот өндірісін толықтай қазақ тіліне көшіруге қол жеткізу мүмкіндігі туатынын көрсетеді.
Д.Асылбекова,
Байқоңыр қалалық сотының
бас маманы
