Медиациямен дауды шешу екі жаққа да тиімді

Татуласу санаты гуманитарлық ғылымда әр түрлі көзқараста қарастырылуда,дегенмен, барлық қолданыстағы позициялар сөзсіз оң әлеуетті өркениетті дүрыс теңестіруді,жанжалдар мен дауларды шешудің өзара қолайлы жолдарын табуды көздейді.

Татуласу философия, дін санатының жалпы алғанда коғамдық өмірдің барлықкоріністерінің бірі болып табылады. Қолданылу жағынан құқық саласына жақынболып келеді. Адамдардың өзара келісуінің жетістігі, олардың бірігуі, қоғам менәлемдік қауымның құқықтық реттеудегі басты мақсаты болып табылады. Бейбіт өмірсүру бұл- адемгершілік идеалы ғана емес, оған бейресми тұлғааралық қатынасқа түсугеұмтылу, сонымен қатар барлық ықтимал заңды байланыстарды жүйелеу.

Татуластыру рәсімі адамдардың алғашқы қауымдастығымен қатар пайда болған.Бір жағынан ішкі әлемнен өз өзін сақтандыру болса екінші жағынан өркениеттідамудың материалдық және рухани құндылық құралы ретінде қолданылады.

Әр елде, татуластыру рәсімінің туындауы және қалыптасуында өзіндікерекшеліктері бар. Әдебиеттерде мысалы кавказ халқының әдет-ғұрыпқанегізделген  кылмыстық кұқығында татуластыру рәсімі былай ерекшеленедітатуластыру рәсімін абыройлы, беделді адам жүзеғе асырған. Тағайындалган жазаныңмақсаты ең бірінші адамның ішкі әлемін қалпына келтіру болған.

Солтүстік Кавказ көшпелі халқының ақсақалдар сотының басты міндетітараптарды татуластыру болған. Ақсақалдар сотының шешімі көшпелі халықтыц әдет-ғұрьшнормаларына негізделгендіктен, татуласу рәсімін колдану үшін екі жақтыңкелісімі міндетті больш саналған.

Медиация азаматтық - қүқықтық, соның ішінде, кәсіпкерлік немесе өзгеэкономикалық қызыметтер, еңбек және отбасылық кұкықтык қатынастардан туындайтынталас - тартыстар, жеке және заңды тұлғалардың қатысуымен болатын жеке құқықтыққатынастардан, сондай-ак. жеңіл және орташа ауырлықтағы қылмыстық істер бойьшшақылмыстық - кұқықтық салада туындайтын талас -тартыстарды шешуде қолданылады.

Дамыған, өркениетті елдерде медиаторлар қылмыстық істердің 32 пайызына дейінқарайды. Нәтижесінде, олардың 85 пайызына шешім шығарылады, іс екі жақтыңбітісуімен аяқталады. Көрші Ресейде, Украинада дауларды соттан тыс қарау үрдісікарқынды дамып келе жатқанын БАҚ беттерінен көріп отырмыз. Оларда да медиациятуралы немесе соған ұқсас заңдар қабылданған.

Әлеуметтік қүбылыстың мәні, татуласудың түсінігі, әр түрлі қарама-қайшы көзқарастарды,позицияларды қалпына келтіріп даулы мәселелерді бейбіт жолмен шешу болыптабылады.

Сонымен қатар, Қармқақшы аудандық сотында кәсіпқой емес медиаторлардың көмегіменсот өндірісіндегі қылмыстық, азаматтық, әкімшілік құқық бұзушылық туралыістерге медиацияны кеңінен пайдаланып жүзеге асырылуда. Атап айтқанда 2017жылдың 12 айында екі жақты медиация (дауды реттеу) туралы шарттарын қолану арқылықылмыстық істер бойынша 18- іске медиация қолданылып тоқтатылған болса,азаматтық іс бойынша 60 – іс медиация қолданылып тоқтатылған.

Қазіргі таңда татуластыру рәсімін кеңінен қоладануды әрі карай дамыту мақсатындакөптеген ғылыми еңбектер жарық көруде. Татуластыру рәсімін тиімді қоланып, оныжүзеге асыру қоғамдағы азаматтарға байланысты. Осыған сәйкес татуластыру рәсімінкеңінен қолдансақ, адамзат қоғамының алға қарай жылжуына үлкен септігінтигізері сөзсіз.