АДАМГЕРШІЛІК – ИМАНДЫЛЫҚ БЕЛГІСІ
Үш жүз жыл патшалық Ресейдің, 70 жылдан астам Кеңес одағының қыспағында болған қазақ халқы өзінің ұлттық құндылықтарынан ажырап қалуға жақындап, ұрпақтар санасында қанымызға жат көптеген келеңсіз үлгілерді де қалыптастырғаны жасырын емес. Соның салдарынан ұлттық салт-дәстүр, әдет-ғұрып, ырым-тиым ұрпақ санасында көмескіленіп, олардың арасынан қатыгез, безбүйрек ұл мен әдепсіз бойжеткеннің, үйлене сала ажырасушылардың қатары өсуде.
Бұрынғы ата-бабамыздың «Ұят болады, обал болады, сауап болады» деп берген тәрбиесі ұмытылып, ұятты, обалды, сауапты түсінбейтін ұрпақ қарасы көбеюде. Қоғамдық сананы, рухани жан-дүниемізді, ұрпақ тәрбиесін, басқа да құндылықтарымызды жаңғырту мақсатындағы Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы дер кезінде жарияланып, ол халықтан кеңінен қолдау тауып, бүгінде оны жүзеге асырудың көптеген шарасы жүргізілуде.
Мақалада «Жаңғырудың ең басты шарты-ұлттық кодты сақтай білу» деп ерекше атап көрсетті. Ұлттық кодтың сан салалы тараулары бар екені баршаға аян. Халқымыздың тарихи дамуы барысында ұрпақтан-ұрпаққа мұра болып келе жатқан салт-сананың, басқа да ұлы қасиеттеріміздің бірі – адамгершілік, адалдық, имандылық екеніне сөз жоқ. Адамгершілік дегеніміздің өзі – ар, ұят, имандылық, мейірімділікті өз өмірінде басшылыққа алып өмір сүру емес пе? Осыған байланысты оқыған, естіген, көрген бір-екі оқиғаны аз да болса «оқырман қауымды имандылыққа бет бұруға әсер ете ме» деген оймен осы мақаламды көпшілікке ұсынып отырмын.
Ақын Д.Нәзікбаевтың аудандық «Қармақшы таңы» газетіне «Ой түрткі» айдарымен жарияланып жүрген мақалаларының бірінде ауылдасы Нұрқаш деген азаматтың кезінде Алпуан жерлесінен алған бір бас түйесін, оның қайтыс болуы, бұл туралы ұрпағының ешнәрсе білмеуіне қарамай, түйені өскен төлдерімен балаларына тапсыруы нағыз адамгершілік, азаматтық екеніне шүбә жоқ.
Ғұлама Алдашбай ахунның баласы Омар мақсұм Ұлы Отан соғыс кезінде Ресейдегі ірі өндіріс орнында еңбек армиясында жұмыс істеп жүргенде жерлес татар жігіті аштықтан пайда болған ауыр науқастан қайтыс болып, оны жерлеу кезінде киімінен шыққан азын-аулақ тиынды өзі бірнеше жыл қиындықта жүрсе де сақтап, елге оралған соң, марқұмның отбасына тапсырған екен. Бұған таң қалған татар жігіттің әкесі: «Мұсылманның бәрі осы мақсұмдай болса, пенденің барлығы әлдеқашан періште болған болар еді», – деп риза болыпты. (Б.Нұржанов «Ахундар әулеті» кітабынан).
Бұл азын-аулақ тиын ешкімге байлық әкелмесе де Омар мақсұмның аманатқа адалдығы, ешкімнің ала жібін аттамайтыны, ешкімге қиянат жасамайтыны көпке үлгі боларлық емес пе?! Ол бабаларынан осындай тәрбие алып өскен еді.
Дүние-мүліктің, байлықтың арбауына түспей, өзімізден бастап отбасымызда, жүрген ортамызда адамгершілікті, адалдықты, имандылықты насихаттап, баға жетпес ұлттық қадір-қасиетімізді қайта түлетуге, ұрпақтар санасына сіңіруге бір кісідей ат салысып, рухани жаңғыруға үлесімізді қоссақ нұр үстіне нұр болған болар еді.
Сұлтанбек МЫРЗАБАЕВ,
аудандық ата-аналар комитетінің төрағасы.
