Жұмыспен қамтудың жаңа тетіктері
Азаматтарды жұмыспен қамту өте өзекті мәселе. Мемлекет басшысының қолдауымен нәтижелі жұмыспен қамту, әлеуметтік жұмыс орындары, бос жұмыс орындарының жәрмеңкесі, қысқа мерзімді оқыту сияқты көптеген жобалар мен бағдарламалар жүзеге асырылып келеді. Бұл еліміздегі жұмыссыздық мәселесін біртіндеп шешуге септеседі. Мәселен, Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Қостанай, Павлодар және Солтүстік Қазақстан облыстарында қысқа мерзімді оқудан өткендердің 87 пайызға дейінгі шоғыры жұмысқа орналасты. Ал Қызылорда мен Маңғыстау облыстарында тұрғындардың жұмысқа орналасу деңгейі төмен. Сондай-ақ Ұлттық кәсіпкерлік палатасының бастамасымен кәсіпкерлікке баулу, қолдау және несиелеу жұмыстары жүргізілуде.
Тиісті ведомстволардың мәлімдеуінше, биыл жұмыссыз және өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтар арасында «Бастау-Бизнес» бағдарламасына қатысушыларды екі есеге арттыру жоспарлануда. Бұл шағын несие алуға үміткерлер санын 11 мыңға, ал берілетін несие көлемін 40 млрд теңгеге дейін арттыруы мүмкін. Азаматтардың еңбекке бейімділігін арттыру үшін барлық өңірлерде жұмыс берушілер бос орындар жәрмеңкесін өткізіп тұрады. Нәтижесінде, жұмыс күші артық өңірлерден 2 мыңнан астам отбасы солтүстік аймақтарға өз еркімен қоныс аударуға ниет білдірді. Сондықтан биыл аймақтардағы қоныс аудару квотасын 5 есе ұлғайту жоспарлануда. Бұл шамамен 7 мың адамды құрайды.
Халықаралық статистика әдістемесіне сәйкес, жұмыссыздар – жұмыспен қамтылған халыққа жатпайтын, жұмыс іздеп жүрген және еңбек етуге дайын адамдар тобы, ал өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтар жұмыс берушілердің еңбекақы төленбейтін жұмыскерлері қатарындағы жеке тұлғалар болып табылады. Биыл Жол картасының бір бөлігі ретінде өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтарды ресімдеу бойынша ауқымды жұмыстар басталады. Осыған байланысты, бағдарламаның негізгі көрсеткіштерін айқындау және оның орындалуына мониторинг жүргізу тәсілдері өзгермек. Яғни «тіркелмеген жұмыссыздар» және «нәтижесіз жұмыспен қамтылғандарды» анықтау жұмыстары жүргізілді. Еске сала кету керек, өзін-өзі жұмыспен қамтығандарды ресми түрде тіркеу үшін үй-үйді аралауда көптеген жұмыс атқарылды. Енді осы санаттағы деректер базасын есепке ала отырып, бағдарламаға өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтарды тартудың жеке мониторингі жасалып, оларды бақылау жүзеге асырылатын болады.
Ерлан САИРОВ,
Қазақстан Республикасы Кәсіподақтары федерациясы төрағасының орынбасары, әлеуметтанушы