Қазақстан жаңғыруының басты бағыты
Мемлекет инновацияны дамытудың ұйымдастырушысы болу тиіс. Бұл туралы Қасым-Жомарт Тоқаев Сенатта өткен парламенттік тыңдауда мәлім етті. Іс-шара «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасының орындалу барысына арналды.
Парламенттік тыңдауды ашқан палатаның экономикалық саясат, инновациялық даму және кәсіпкерлік комитетінің төрағасы А.Бейсенбаев Қазақстанның «цифрлы экономикаға» көшуін Мемлекет басшысы алға қойған міндеттерді жедел іске асыру үшін «ойластырылған, есептелген және прагматикалық» кешенді шаралар ретінде қарау қажеттігін айтты.
«Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы – цифрлы технологияны белсенді түрде енгізуге, сондай-ақ халықтың өмірін жақсарту мен азаматтық қоғамды қалыптастыруға арналған маңызды бағдар.
Сенат төрағасы Қ.Тоқаев өз кіріспе сөзінде Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың цифрландыруды кеңінен қолданысқа енгізуді елімізді жаңғыртудың басты бағыты ретінде айқындап бергенін еске салды. Спикер бұл туралы Елбасының «Нұр Отан» партиясының Саяси кеңесінің кешегі кеңейтілген отырысында тағы да баса айтқанын атап өтті.
Халықаралық сарапшылардың бағалауынша, 2025 жылға қарай цифрландыру арқылы жалпы ішкі өнімнің 19 пайыздан 34 пайызға дейін өсуі күтілуде. Болжам бойынша 2020 жылға қарай цифрландыру әлем экономикасының төрттен бірін құрайтын болады.
Қасым-Жомарт Кемелұлының айтуынша, цифрлы технологиялар – заман талабы. Олар қоғам өміріне әсерін молынан тигізуде. Соның нәтижесінде денсаулық сақтау мен білім беру, қала тіршілігі, жалпы адамның күнделікті өмірі айтарлықтай өзгеріп, жаңа сипатқа ие болуда. Соған қарай коммуникациялар мен ақпараттық жүйелерге және көрсетілетін қызметтерге жаңа талаптар қойылуда.
Серпінді дамып келе жатқан алдыңғы қатарлы мемлекеттер цифрлы экономиканы дамытуға белсенді түрде басымдық беруде. Бұл – жаһандық күн тәртібінің де аса маңызды бағыты.
Цифрлы экономиканы қалыптастыруда айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізген елдерге тән ортақ сипат бар. Ол – инновацияны енгізуге қолайлы жағдай туғызып, цифрлы технологиялар мен инфрақұрылымға қомақты инвестиция салу.
Еліміздің одан ары өркендеуі цифрландыру қарқынын жеделдетумен, экономиканың барлық секторына цифрлы тетіктерді белсенді енгізумен тығыз байланысты.
–Цифрландыру – кәсіпорындардың, жалпы еліміз экономикасының бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудің басты шарты. Еліміздің одан әрі өркендеуі цифрландыру қарқынын жеделдетумен, экономиканың барлық секторына цифрлы тетіктерді белсенді енгізумен тығыз байланысты, – деді Сенат басшысы.
Қазақстанда цифрландыру өнеркәсіп өндірісі, ауыл шаруашылығы, көлік, бөлшек сауда салаларына ықпал етіп отырғаны анық байқалады. Бұл ретте Сенат төрағасы сонымен бірге, Қазақстанда цифрлы технологияларды енгізу қарқыны әзірге әлемдік орта деңгейге жете қоймағанына назар аударды.
«Өнеркәсіп өндірісіндегі автоматтандыру мен жаңа технологияларды пайдаланудың белсенділігі әлі де төмен, электронды коммерция мен кәсіпкерлік бастаманың дамуы баяу. Интернетке қолжетімділік деңгейі жеткіліксіз, бұл әсіресе ауылдық жерлерде қатты байқалады. Қазіргі кезде дүниежүзіндегі технологиялық түрленудің жылдамдығы үдей түсуде. Сондықтан технологиялық процестің жаңалықтарын қабылдап, тез әрекет ету Қазақстан үшін маңызды болып саналады. Сөзден нақты іске көшетін кез келді. Өйткені іс жүзінде енгізілген цифрлы технологиядан Қазақстанның болашақ келбеті көрінетін болады» деді Қ.Тоқаев.
Оның байламынша, мемлекет осы бағыттағы жұмыстардың үйлестірушісі ретінде IT мемлекеттің экожүйесін құруды, оған қатысушылардың бір-бірімен өзара іс-қимылын басқаруды өз қолына алып, инновацияларды дамытудың ұйымдастырушысы болуға тиіс.
Жоғарғы палата жетекшісі цифрландырудың стратегиялық мақсатына қол жеткізу үшін барлық билік органдарын, бизнес, ғылыми-білім беру қоғамдастығы мен азаматтарды жұмыла қимыл жасауға шақырды. Институттық және инфрақұрылымдық тұрғыдан қажетті әрі жеткілікті жағдай жасауға, жоғары технологиялық бизнесті ашып, дамытуға кедергілер мен шектеулерді жою үшін жауаптылықты Үкімет өз мойнына алуға тиіс.
Мемлекеттің бизнесті қалыптастырып, дамыту үшін қолайлы заңнама жасай отырып, преференциялар беру мен қолдау көрсету, тиісті салық режимдерін ұсыну арқылы бизнесті цифрлы технологияларды енгізуге ынталандыратын тетіктер жүйесін құруы қажет екені аталып өтілді. Зияткерлік меншікті қорғау жөніндегі ұлттық заңнаманы цифрлы экономика тәуекелдеріне бейімдеп, сапалы зияткерлік меншік нарығын қалыптастыру талап етіледі.
Сенат төрағасы халықтың, ең алдымен мемлекеттік қызметшілердің бойында «цифрлы менталитетті», цифрланған тың жағдайда тиімді жұмыс істей білу қабілетін қалыптастыру мәселесіне тоқталды.
– Біз цифрлы сауаттылықты дамытып, мемлекеттік қызметтерді одан ары цифрландыра отырып, халықты цифрлы экономикаға жаппай тартуымыз керек. Біз отандық білім беру жүйесін экономиканың сұранысына лайықтап жаңғыртуға, цифрлы дәуір талаптарына жауап беретін мамандар даярлауға, болашағы бар жаңа технологияларға икемді кәсіби жүйе қалыптастыруға тиіспіз, – деді Қ.Тоқаев.
Сенат төрағасы сөзінің соңында «Нұр Отан» партиясы Саяси кеңесінің отырысында Мемлекет басшысы цифрландыру саласы бойынша алға қойған міндеттерді жан-жақты зерделеу және іске асыру шараларына назар аударды.
Қатысушылар алдында Премьер-министрдің орынбасары А.Жұмағалиев, Ақпарат және коммуникациялар министрі Д.Абаев, Инвестициялар және даму министрінің орынбасары Т.Тоқтабаев сөз сөйледі. Сондай-ақ орталық және жергілікті билік органдарының басшыларына, телекоммуникациялық компаниялар өкілдері мен сарапшыларға да сөз берілді. Сенат депутаттары барлық өзекті мәселелерді талқылауға қатысты.
Парламенттік тыңдау барысында «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы аясында жүзеге асқан негізгі жобалар мен отандық ІТ компаниялардың жаңалықтары қойылған көрме ұйымдастырылды.