Ауғанстандағы аласапыран: Әлемдік БАҚ не дейді
Талибанның жеңісі Америка мен бүкіл Батыс үшін үлкен соққы болды. Батыстағы Үкіметтің сәтсіздікке ұшырауының басты себептерінің бірі – оның сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұра алмауы. Әлемдік баспасөз Ауғанстандағы оқиғаларды осылай бағалайды, деп хабарлайды Stan.kz ақпарат агенттігі BBC-ге сілтеме жасап.
Guardian
Британдық Guardian газетінің халықаралық шолушысы Патрик Винтур американдық генералдар мен саясаткерлер өздерінің есептері мен мәлімдемелерінде 20 жыл ішінде 88,3 миллиард доллар жұмсаған ауған армиясының, полицияның және арнайы қызметтердің жауынгерлік қабілеттілігін үнемі бағалағанын жазады.
Сонымен бірге тәуелсіз сарапшылар да, көптеген офицерлер де американдықтар бұл құрылымдардың АҚШ пен басқа Батыс одақтастарының жан-жақты қолдауынсыз тәліптерге қарсы қаншалықты әрекет ете алатындығын бағалай алмайтынын үнемі ескертті.
Патрик Винтур Ауған үкімет күштерінің тез құлдырауының бірнеше себептерін айтады. Бұл армия мен полициядағы сыбайлас жемқорлық, кең таралған сауатсыздықпен берілген күрделі техниканы қолдана алмау, кедендік алымдарды жоғалту және нәтижесінде үкіметтің жалақы төлей алмауы. Сонымен қатар, шолушының пікірінше, әскери күштер тәліптер шабуыл жасағаннан кейін жеңіліп қалатын болса, кек алады деп қорқып, оларға бірден беріле бастағанын айтады.
Le Monde
Сонымен бірге француздық Le Monde басылымы ауған армиясының күлі не себепті көкке ұшқанын және көптеген сарапшылардың айтқан жазбаларын еске салады.
Газет американдық әскерилердің айтуы бойынша, ауғандықтар АҚШ-тан ақша алып, оларды ұрлау үшін бүкіл "елес батальондарын" құрғанын еске салады.
"46 елес батальоны, әрқайсысында 800 адам бар", – деп Le Monde Кабулда жұмыс істеген аты аталмаған Батыс дипломатының мәліметтерін келтіреді. Газет президент Ашраф Ғанидің өтініші бойынша АҚШ әскери күштері 2017 жылдан бастап өз палаталары, ауған әскерлері арасында шығындар мен шөлдеу туралы мәліметтерді жариялауды тоқтатты және бұл суреттің одан әрі бұрмалануына ықпал етті.
Le Monde-тің тағы бір мақаласында, бүкіл әлемдік баспасөз сияқты, Кабулдың құлауын 1975 жылы Оңтүстік Вьетнамның астанасы Сайгонның құлауымен салыстырады. Сондай-ақ Сайгонның американдық әскерлер шығарылғаннан кейін екі жылдан кейін ғана құлағанын еске салады.
"Ауғанстан президенті Ашраф Гани құрылмаған мемлекеттер бойынша әлемдегі жетекші сарапшылардың бірі мәртебесін мақтан тұтты. Нәтижесінде ол өз үкіметінің құлдырауына куә болды", – деп жазады Франс пресс қашып кеткен Ауған көшбасшысының портрет мақаласында.
"Ол 2014 жылы Ауғанстанды қайта құруға уәде бергені үшін сайланды. Бірақ қазір 72 жастағы Гани Ауғанстан билігінде терең тамырланған жемқорлықты жеңе алмаған адам ретінде есте қалады. Бұл оны құлдырауға әкелген сыбайлас жемқорлық", – дейді агенттік.
Washington Post
Ашраф Ганидің құлау туралы эссесіндегі Washington Post (Le Monde және басқа да көптеген американдық және еуропалық басылымдар сияқты) өткен жылғы сепаратистік, Ганидің келісімінсіз Трамп әкімшілігінің Талибанмен жасаған мәмілесі оның ұстанымына қатты нұқсан келтіргенін еске салады.
Газеттің айтуынша, Ганиді кінәлауға болатын көп нәрсе бар: ол менмен, саясатқа тиянақсыз, нақты, ең өзекті мәселелерді шешуге назар аударғысы келмеді.
"Бірақ сыншылар оны озбыр және қатал деп атаса да, оның күші мен әсерін 2020 жылы Талибанмен Ауғанстанның мүдделеріне қайшы келетін және мыңдаған Талибан түрмелерінен босатуға алып келген американдықтар бұзды", – деп жазады Washington Post өз сайтында.
ТАСС
Ресей тәліптердің режимін тануға асықпайды.
"Тәліптердің режимін біз тануға ешқайда асықпаймыз. Біз режимнің қалай әрекет ететінін көреміз", – деді ТАСС-қа Ресей Президентінің Ауғанстан жөніндегі арнайы өкілі Замир Кабулов.
Оның айтуынша, Ресей Ауғанстанның болашақ басшыларымен достық қарым-қатынаста болады. "Мен бұған үміттенбеймін, мен сенімді түрде айта аламын. Біз соңғы жылдары жинақталған материалға сүйене отырып, қарым-қатынас орнатамыз", – деді дипломат.
Сотниковтың айтуынша, Талибан ішкі істерге шоғырланады, ал сыртқы саясатта олар ең алдымен Катар мен Сауд Арабиясына назар аударады.