Анамның ешқашан біреуге айқайлағанын көрмеппін. Өзін көрсетуге тырыспайтын. Мен бірде мектептен көңілсіз оралдым. Сонда анам не болғанын сұрағанда, сыныпта қыздармен келіспей қалғанымды айттым. Анашым маған: «Осы кезге дейін бір адаммен ренжісіп көрмеппін. Өзің тыныш жүрсең, мәселе болмайды» деді. Ол кезде анамның жасы – жетпіс бірде еді. Қазірге дейін ол кісінің сабырлылығына, ұстамдылығына таң қаламын. Он баламен әкемнен қырық тоғыз жасында жесір қалды. Әлі аяқтанбаған бала қанша. Жан-жақтан тартқылаймыз. Біреуі үйленгісі келеді. Біреуі күйеуге қашып кетіп жатыр. Енді біреуіміз қалаға оқуға түскіміз келеді. Әкем қайтыс болғанда зейнетке шығуына екі-үш жыл қалған-ды. «Апамыз зейнетке шопан ретінде шықса, зейнетақысы молдау болады» деп, екі кіші ағам қой бағып, тілектерін орындады. Қазір қарасам, анама ешнәрсе оңай болмапты. Баланың кішілері аудан орталығында оқыса, өзі Қызылдың қиясында жүрді. Күннің күйіп тұрғанына қарамастан, беті қып-қызыл болып шыжыған ауа райында темір пешке шелпек пісіретін беретін біздерге. Оны тартып жеп, ошақтың қасында жүріп-ақ біздер тегешке түсірмейтінбіз.

Кейінірек, орталықтағы өз үйімізге анам өзі бас-көз болды. Өмір алға озып, жұрт секілді әрекетімізді жасадық. «Ата-ананың қадірін – балалы болғанда білерсің» демекші, жалғыз өзі үлкен отбасының тауқыметін тартқанын, анамның қандай күйде болғанын балалы болғанда түсіндік қой.

Отыз сегізімде оңтүстікке тұрмыс құрдым. Қырық жасымда тұңғышым өмірге келді. Ол қуанышты сөзбен жеткізе алмаспын. Дегенмен, екі ұдайы көңілде болғанымды да жасырғым келмейді. Балалы болғаныма қуансам, үйдегі асыл анашымның төрт айдан бері төсек жартып жатып қалғаны жүрегімді сыздататын. Ауыр халде жатса да келіндеріне: «Оңтүстіктің халқы ауызды келеді, қызыма сөз тиіп жүрмесін, артынан тездетіп бесігін апарыңдар» деп тапсырады. Бала дүниеге келген алтыншы күнде (ол кезде перзентханадан шықпағанбыз) бесік келіп, мәз-мейрам болдық. Тамыздың жиырма төртінде ұялы телефоным шыр етті. Ауылдан жаман хабар келмесе екен деп тілеймін. Телефонды жүрегім аузыма тығыла көтердім. Ар жақтан анамның дауысы естілді: «Ауылың аман ба, бөпең жақсы ма? Ата-енеңнің батасын ал, күйеуіңді сыйла» деді. Сасқалақтап «иә, иә» дей бердім. Артынша телефон тұтқасы қойылды.

Үш күннен соң анам өмірден өтті. Қайтарынан бірер күн бұрын балалары мен немерелерін шақыртыпты. Мені бөпесі әлі қырқынан шықпаған, оның есесіне жер-су алыс деп мазалатпапты. Анамның соңғы сөзі: «Арманым жоқ. Тағдырыма, ұл-қызыма ризамын. Бір ғана арманым бар – ол Сәрсенімнің бөпесін көре алмайтыным» болыпты.

Анамның мейірім тұнған жүзін көрмегеніме сегіз жыл. Жылы сөзін, аялы алақанын сағынамын. Қанша қиыншылық көрсе де, еш мойымаған анамның өнегесін өзіме әркез өнеге тұтамын. Соңғы аманатын да ұмытқан емеспін.