АДАМГЕРШІЛІК – АДАМЗАТТЫҢ АСЫЛ ҚАСИЕТІ
Адамгершілік – адам баласының ең асыл және қасиетті ұғымдарының бірі. Ол – адамның рухани-этикалық деңгейін көрсететін, қоғамдағы қарым-қатынасын айқындайтын негізгі ұғым. Адамгершілік қасиеттерге мейірімділік, шыншылдық, адалдық, әділдік, кешірімділік, қамқорлық және құрмет жатады. Ол адамның ішкі жандүниесінің тазалығын, жүрегінің мейірімге толы екенін және айналасындағы адамдармен үйлесімді қарым-қатынас жасай алатынын көрсетеді. Қоғамның рухани тірегі саналатын адамгершілік құндылықтары арқылы адамзат тарихында үлкен жетістіктерге жетіп, мәдениеттің, өркениеттің негізін қалады.
Адамгершілік – бұл тек жеке адамның ғана емес, тұтас қоғамның да даму көрсеткіші. Қай дәуірде болсын, адамгершілік қасиеттер жоғары бағаланып, оны ұстанған тұлғалар үлгі тұтылған. Бұл қасиет адамның сөзінде, ісінде және қарым-қатынасында көрініс табады. Адамгершіліктің негізгі ұғымдарына мейірімділік, әділеттілік, адалдық, қайырымдылық және өзара түсіністік жатады. Осы қасиеттерді бойына сіңірген адам өзгелердің де өміріне жарық шашып, жақсылықтың дәнін себеді.
Мысалы, екінші дүниежүзілік соғыс кезінде қарапайым адамдардың өз өмірлерін қатерге тігіп, еврей ұлтының отбасыларын құтқаруға тырысқаны – адамгершіліктің жарқын көрінісі. Сол кездері адамдардың ұлтына, дініне қарамастан, адамгершілік сезімдері оларды батыл қадамдарға итермелеген. Мұндай оқиғалар бізге қиын сәттерде ізгіліктің әрқашан жеңетінін еске салады.
Қазіргі жаһандану заманында технологиялар мен экономиканың дамуы адамгершілікке деген көзқарасты өзгертіп жатқандай көрінгенімен, оның маңызы бұрынғыдай жоғары болып қала береді. Жеке тұлғаның қалыптасуы мен дамуы көбінесе адамгершілік тәрбиесіне байланысты. Отбасында, мектепте, қоғамда берілген адамгершілік тәлімінің арқасында ғана бала болашақта ізгілік жолын таңдайды.
Мысалы, қоғамдық көлікте қарт адамдарға орын беру – қарапайым, бірақ маңызы зор адамгершілік әрекет. Мұндай кішкентай қадамдар күнделікті өмірде көп нәрсені өзгерте алады. Өйткені өзгелерге деген құрмет пен қамқорлық адамның ішкі мәдениетін көрсетеді.
Тағы бір мысал – қазіргі заманғы қайырымдылық акциялары мен еріктілер қозғалысы. Апаттан зардап шеккендерге көмек көрсету, тұрмысы төмен отбасыларға қолдау көрсету – бұл адамгершіліктің қоғамдағы өміршеңдігін көрсететін дәлелдер.
Әрбір адамның өмірдегі басты мақсаты – өзін-өзі дамыту ғана емес, сонымен бірге басқаларға пайдасын тигізу. Адамгершіліктің басты қағидаты – «өзіңе қаламағанды өзгеге жасама». Осы қағиданы ұстанған адам өз ортасында сыйлы болып, өмірде тек жақсы істерімен есте қалады.
Сонымен қатар, адамгершіліктің арқасында адамның рухани әлемі байып, ішкі тепе-теңдігі орнайды. Бұл қасиет адамның өміріне шынайы мағына береді және оның болашағына сенім сыйлайды.
Адамгершілік – адамзаттың жүрегіндегі ең асыл қасиет. Ол қоғамды біріктіріп, адамдар арасындағы қарым-қатынасты нығайтады. Әрбір адам осы қасиетті сақтап, күнделікті өмірінде оны басшылыққа алса, әлемде бейбітшілік пен үйлесім орнар еді.
Мысал ретінде тарихта да, бүгінгі өмірде де адамгершіліктің қандай құнды екені дәлелденді. Сондықтан біз күнделікті өмірімізде үлкенді-кішілі адамгершілік әрекеттерді жасау арқылы өзгелерге үлгі бола аламыз. Бұл – адам болудың басты шарты.
Адамгершілік – асыл қасиет. Оны жоғалтпайық!
Лаура БАҚТЫБАЕВА
