Қауіпсіздік рейтингтен құндырақ
Нұрлан Нығматулиннің төрағалығымен өткен Мәжілістің жалпы отырысында еліміздегі кәсіпкерлік қызметті реттеуге қатысты жаңа заң жобасы бірінші оқылымда мақұлданды. Құжатты талқылау барысында палата төрағасы басы артық бақылау функцияларын қысқартуды және бизнестің жауапкершілігін арттыруды жақтап, сөйледі.
Ұлттық экономика министрі Тимур Сүлейменовтің түсіндіруінше, «Кейбір заңнамалық актілерге кәсіпкерлік қызметті реттеуді жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы мемлекеттік бақылау-қадағалау қызметін реформалауға бағытталған. Осыған сәйкес, «Мемлекеттік органдардың қолында бар 544 бақылау функциясының мемлекет және тұтынушы қауіпсіздігіне қатер төндіру тәуекелдерімен байланысты емес 137-сі алып тасталады».
Дегенмен олардың кейбірінің, мәселен, азаматтардың қауіпсіздігімен байланысты қызметтерді бақылауға қатысты функциялардың жойылуының орындылығына депутаттар күмән келтірді. Парламентшілердің пайымдауынша, бұл жерде заң жобасын әзірлеушілердің Doing Bussines секілді әртүрлі рейтингтердегі Қазақстанның орнын жақсарта түсу үшін бизнесті қайта реттеуге бағытталған бұл ұсынысы жөнсіз әрі өзін-өзі ақтамайды.
– Бүгінде бақылау функцияларын арттыру тәжірибесіне кері қайту туралы мәселе қойылып отырған жоқ. Бірақ қазір қолданыста бар әрі азаматтарымыздың тіршілігін және олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет функцияларды қысқарту жайы тағы да мұқият талданғаны жөн. Өйткені егер мемлекет пен азаматтарымыздың қауіпсіздігіне нұқсан келсе, қандай да бір рейтингтердегі ешқандай орындар қажет болмай қалады, – деп нықтады Нұрлан Нығматулин.
Бірінші кезекте, бұл алаңдаушылық энергетика, мұнай-газ, тау-кен өнеркәсібі, су шаруашылығы салаларының объектілеріне қатысты болып отыр.
– Осы заң жобасы арқылы қолданыстағы Су кодексіне енгізу ұсынылатын, суды есепке алу және су объектілеріне мониторинг жүргізуді алып тастауды қарастыратын түзету, шынын айтқанда, көптеген сұрақтар тудырады. Егер түзету осы қалыпта қабылданатын болса, онда тұтас проблемалар тізбегі туындауы мүмкін. Мысалы, Қазгидромет суды пайдалану туралы толық ақпарат ала алмайды. Тиісінше, төтенше жағдайдың болжамы да дәл әрі нақты болмайды, – деді Мәжіліс төрағасы.
Нұрлан Зайроллаұлының пікірінше, пайдаланылған суды лайықты есепке алудың болмауы сонымен қатар мемлекеттік бағдарламаларда көзделген жайылымдарды суландыру, азаматтарды таза ауыз сумен қамтамасыз ету бойынша шараларды жүзеге асыруды да қиындатады. Бұл ретте палата басшысы жобадағы даулы нормалардың орындылығын екінші оқылымға дейін зерделеу керектігіне назар аудартты. Сонымен бірге, Нұрлан Нығматулин жауапты министрлікке сейсмикалық қауіпті аймақтарда орналасқан тұрғын үйлерге қатысты сақ болу керектігін ескертті.
Тұтастай алғанда, ұсынылып отырған түзетулерге қатысты ой түйген спикер Мемлекет басшысының кәсіпкерлік үшін нарықтық жағдайларды қалыптастыру, сондай-ақ бизнестің жауапкершілігін арттыру мәселелері бойынша тапсырмаларын орындаудың маңыздылығын атап өтті.
Заң жобасы ертеден қалыптасқан «анықтау және жазалау» саясатының орнына «құқықбұзушылықтың профилактикасы мен алдын алу» саясатына көше отырып, тексерушілердің түйсігі мен мінез-құлқын түбегейлі өзгерту мақсатында профилактикалық бақылауды енгізуді қарастырады. Жұмыс тобы отырыстарында қарау барысында жобаға депутаттардан 900-ге жуық түзету келіп түскен. Заң жобасы қолданыстағы 13 кодекс пен 100 заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізбек.
Сондай-ақ бүгінгі отырыста депутаттар Қазақстан мен Беларусь үкіметтері арасындағы «1997 жылғы 11 сәуірдегі Табыс пен мүлікке қосарланған салық салуды болдырмау және салық төлеуден жалтаруға жол бермеу туралы келісімге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы хаттаманы ратификациялау туралы» заң жобасын мақұлдап, Сенатқа жолдады. Келісім профессорларды, оқытушылар мен ғылыми қызметкерлерді 24 айға салық салудан босататын жаңа баппен толықтырылды. Сондай-ақ бірқатар терминдерге өзгерістер енгізілді.
Бүгінгі жалпы отырыста Мәжіліс төрағасы Нұрлан Нығмалулиннің ұсынысымен депутат М.Ерман Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің төрағасы болып сайланды. Сонымен бірге, Орталық сайлау комиссиясының қаулысымен «Нұр Отанның» партиялық тізім бойынша Дархан Мыңбай Мәжіліс депутаты ретінде тіркелді. Дархан Қамзабекұлы бұған дейін Қазақстан халқы ассамблеясы төрағасының орынбасары – Хатшылық меңгерушісі қызметін атқарған. Палата оны Экология мәселелері және табиғат пайдалану комитетінің мүшесі ретінде сайлады. Отырыс соңында Т.Сыздықов депутаттық сауал жолдады.