Төтенше жағдай кезіндегі банк секторы
Елде болып жатқан төтенше ахуал кезінде банк секторының жағдайы тұрақты. Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі осылай деп хабарлады. 2021 жылдың соңында банк секторының активтері 36,7 трлн теңгені құраған. Агенттік мәліметінше, халық пен корпоративтік клиенттер үшін қызмет көрсетуге банк саласы толыққанды әзір. Меншік капиталы мен өтімділіктің айтарлықтай қоры осыған мүмкіндік береді.
Дәл қазіргі сәтте банк секторының меншік капиталы – 4,6 трлн теңге. Жалпы, капитал жеткіліктілігі заңнамада көрсетілген талаптан 3 есе асады. Өтімділігі жоғары активтер 12,3 трлн теңгені құрайды. Бұл – жалпы активтердің 33,4 пайызы.
«Ақша-кредит саясатын іске асыру шеңберінде банк секторы өтімділігінің қосымша қорын құру мақсатында Ұлттық банк тікелей және кері РЕПО операцияларын, депозиттік аукционды, қысқа мерзімді ноттарды шығаруды қоса алғанда, екінші деңгейлі банктерде өтімділікті беру және алып қою жөніндегі күнделікті операцияларды қайта бастайды. Қажет болған жағдайда, ақша нарығында Қазақстан қор биржасында 3 айға дейінгі мерзімге РЕПО және своп операциялары арқылы өтімділікпен шұғыл қамтамасыз ету тетігі қолданылады», делінген агенттік хабарламасында.
Олардың айтуынша, банк салымшылары үшін тәуекел жоқ. Қандай жағдайда да банкте жинақталған азаматтар ақшасына «Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры» АҚ кепілдік береді. Сонымен қатар қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету мақсатында банк секторындағы жағдайды күшейтілген түрде мониторингтеу жалғаса бермек.
Отандық екінші деңгейлі банктер де біртіндеп өз қызметтері туралы мәлімдеме жариялап жатыр. 10 қаңтар күні Halyk Bank бүкіл Қазақстан аумағында (Алматы, Алматы облысы және Талдықорғаннан басқа өңірлерде) 297 бөлімшесінің жұмысын іске қосты. Өңірлердегі ахуалға байланысты жұмыс уақыты таңғы 9:00-ден кешкі 17:00 немесе 18:00-ге дейін жалғасады. Банк қызметіне қатысты нақты ақпаратты 7111 нөміріне хабарласып алуға болады.
«Банк Хоум Кредит» те банк сервисіне қолжетімділік ашылғанын жария етті. Банктің мобильді қосымшасы интернетсіз жұмыс істей береді. Сондықтан аталған банк картасы арқылы кез келген төлемді төлеуге мүмкіндік бар. 9:00-21:00 аралығында 7373 және 7979 нөмірі арқылы контакт-орталық жұмыс істейді.
Банктердің қалыпты режімге қайта оралуына байланысты банкоматтар жұмыс істеп, терминалдар қосыла бастады. «Банк ЦентрКредит» те ел бойынша 71 бөлімшесінің жұмысқа кіріскенін хабарлады. 9:00-16:00 аралығында жеке және заңды тұлғаларға қаржылық қызметтердің кең спектрі ұсынылады. PR-қызметінің хабарлауынша, Алматыда банктің 7 бөлімшесі, 9 банкоматы және 9 төлем терминалы бүлінген. Оларды жөндеп, тез арада іске қосу үшін қаржы институты күшейтілген режімде жұмыс істеп жатыр. Соған байланысты банк әзірге бизнес-клиенттерге ғана қызмет көрсетеді. Банк қызметіне қатысты жеке тұлғалар 505, заңды тұлғалар 605 нөміріне хабарласып, ақпарат алуына болады.
«Банк ЦентрКредит» АҚ басшысы Ғалым Құсайынов қазір барлық сервистің іске қосылғанын, тіпті шетелдегі қазақстандықтар да банк қызметін пайдалана алатынын хабарлады. Алайда ол үшін Kcell немесе Beeline мобильді интернеті арқылы қосылу қажет.
«ТЖ кезінде барлық несие бойынша айыппұл мен өсімпұл есептемейміз. 19 қаңтарға дейін ниет білдіруші азаматтардың несие төлемін кейінге қалдыру өтінішін орындаймыз. ШОБ кәсіпкерлері үшін несие төлемін ұзақ мерзімге кейінге қалдыру көмегін ұсынамыз және несие бойынша әрбір ұсынысты жеке қарастырамыз. Қызметін орындау кезінде қаза тапқан барлық әскерилердің несиелері кешіріледі. Олардың отбасына банк атынан 1 млн теңге көлемінде өтемақы төлейміз», дейді банк басшысы.
«Сбербанк» мобильді қосымшасы да интернетсіз жұмыс істеп тұр. SMS хабарламаны жеткізудің бөгелуіне байланысты аударым операцияларын растауға шектеу алынып тасталған. ТЖ кезінде SMS растаусыз бір реттік аударым сомасы 49 999 теңгені құрайды. Алматы мен Алматы облысынан өзге аймақтардағы бас кеңселерде банкоматтар толық жұмыс істеп тұр. Бұл банк те антитеррорлық операция кезінде қаза тапқан құқық қорғау органдары қызметкерлері мен әскери қызметкерлердің несиелерін кешіреді. Сонымен қатар ай соңына дейін жеке және заңды тұлғалардың барлық несиесі бойынша айыппұл мен өсімпұлдар есептелмейді.
Freedom Finance Bank те осындай шараларды қолға алғанын мәлім етті. Мобильді қосымша жұмысы қалыпқа келтірілді, қазіргі кезде картадан жеке тұлғалар картасына аударым жасауға толық мүмкіндік бар. Интернеттің жоқ екеніне қарамастан, сауда орындарында POS-терминалдарда банк картасымен төлем жасауға болады. Тиісінше, банктің кез келген банкоматынан ақша шешіп алу тұрғысынан да қиындық жоқ. Банктің хабарлауынша, филиалдар мен банкоматтар жұмысын толық қалпына келтіру жақын арада аяқталмақ. Мазалаған сауалдарға жауап алу үшін 5595 нөміріне хабарласу жеткілікті.
Ал Kaspi-дің ең алғашқы болып интернетсіз мобильді қосымшаны іске қосқаны белгілі. Банктің мобильді қосымшасынан қаржылық қызметтерді жүзеге асырып һәм тұтынып қана қоймай, мемлекеттік жаңалықтарды да оқып отыруға болады.
«Альфа-Банк» те 10 қаңтардан бастап филиалдарды ашты. Банктің хабарлауынша, қаржы институты өз қызметкерлері мен клиенттерінің қауіпсіздігі үшін күшейтілген күзетпен жұмыс істейді. Клиенттер мобильді қосымшаны қолдана алады, интернет-банкинг пен карта төлемі де қолжетімді. Банкоматтар ақша беруге дайын. Банк қызметіне қатысты сұрақпен 2051 нөміріне хабарласуға болады. Ал Алматыдағы Республика алаңында орналасқан Bank RBK-ның бас кеңсесі террорлық әрекет кезінде қатты зардап шеккен. Бас кеңсе тоналып, алты қабатты ғимараттың әуелгі үш қабаты жанып кеткен.
«Әкімшілік ғимараттың бүлінгеніне қарамастан, клиенттер қаржысына зиян келген жоқ. Жаппай тәртіпсіздік кезінде банктің сенімді қорғалған депозитарийі зардап шекпеді. Штатты режімдегі жұмысқа тез оралу үшін банк бар күшін салып еңбек етуде», деп хабарлады баспасөз қызметі. Осы банктердің барлығы, сондай-ақ «Еуразиялық банк» және Jusan Bank қаза тапқан әскерилер несиесін кешіретінін, ТЖ кезінде азаматтарға айыппұл мен өсімпұл есептемейтінін жеткізді.
Бұл ретте Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының да депозиттер бойынша максималды ставканы көтергенін айта кеткен абзал. 2022 жылдың 11 қаңтарынан бастап стандартты өтеу мерзімі 3 және 6 ай жинақ салымдары бойынша ең жоғары сыйақы мөлшерлемесі 2 пайызға, ал 12 ай стандартты өтеу мерзімі бар жинақ салымдары бойынша 1 пайызға ұлғайтылды. «ҚДКБҚ төтенше жағдайға байланысты агент банктердің кепілдік берілген өтемді төлеуге өтініштер қабылдауы осы агент банктердің бөлімшелерінің жұмыс режіміне байланысты болатындығын хабарлайды», делінген хабарламада.
Ұлттық банк және Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі әлеуметтік желі мен мессенджерлерде тараған «азаматтар несиесі кешіріледі» деген ақпараттың шындыққа жанаспайтынын айтып, тек сенімді дерек көздеріне сенуге шақырады.